کتاب «شرح اسم» شرحی است بر زندگی آیت‌الله‌العظمی سیدعلی حسینی خامنه‌ای از بدو تولد تا سال‌های کودکی و نوجوانی و کارنامه‌ای است مختصر از آغازین کنش‌های سیاسی و اجتماعی ایشان تا پیروزی انقلاب اسلامی.
جدای از نقش و موقعیت استثنایی ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بی‌تردید آیت‌الله‌العظمی سیدعلی حسینی خامنه‌ای یکی از عالمان تاثیرگذار در تبیین و ترویج اندیشه سیاسی اسلام و بر آمدن انقلاب اسلامی ایران است. بنابراین چنین پژوهشی به معنای بازخوانی و بازگویی بخشی از تاریخ مبارزات ملت ایران است.
این پژوهش را به هر شکل نمی‌توان فاقد دشواری‌های خاص خود دانست؛ از کمبود منابع برای تالیف تا امساک برخی از دست‌اندرکاران و پراکندگی اسناد و نیزموقعیت فعلی آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای همه و همه موجب شده است که کتاب با مرارت‌های فرآوانی جمع‌آوری و تالیف شود.
این کتاب برای تالیف بر دو منبع تکیه داشته است که به ترتیب شامل اسناد و خاطرات است. سندها از طریق سه نهاد امنیتی، نظامی و انتظامی وقت شامل ساواک، شهربانی و ارتش جمع آوری شده است که به دلیل پاره‌ای از تغییر رفتارهای مبارزاتی مقام معظم رهبری پس از سومین دوره زندانی شدنٰ در زندان، وجه چشمگیری از فعالیت‌های و مناسبات سیاسی ایشان پس از این دوران ارائه نمی‌دهد.
در بخش خاطرات نیز شامل دو منبع است. نخستین منبع خاطرات مفصلی است که ایشان در گفتگو با مرکز اسناد انقلاب اسلامی بازگو کرد‌ه‌اند که فاصل زمانی تولد تا سال 1342 را در بر می‌گیرد و دیگری خاطراتی است که توسط دکتر محمدعلی آذرشب و به زبان عربی تدوین و منتشر شده است.
در کنار این دو منبع بخش قابل توجهی از این کتاب از منبع دیگری نیز بهره می‌برد که شامل گفته‌ها و نوشته‌هایی است که در طول سالیان اخیر، به ویژه پس از رهبری ایشان توسط همدرسان، شاگردان، مبارزان همصف و دوستان ایشان بیان شده است که در منابع بی‌شمار پراکنده شده است و کمتر مستند بوده و بیشتر توصیفی به شمار می‌رود.
بهبودی در بخشی از مقدمه خود بر این کتاب می‌نویسد: در این اثر به خودم اجازه ندادم پای قلم از محدوده اسناد و خاطرات فراتر رود و کفشدار ذهنیت و خیال باشد. اگر جا‌به‌جا از ارائه ارجاعات و ذکر پاورقی‌ها خودداری شده است از این رو بوده که حجم پانوشت‌ها چهره صفحات را آزرده می‌کرد و شمار برگ‌های کتاب را بی‌جهت بالا می‌برد، پس، خواننده گرامی بداند که جوشش ذهن نویسنده صرف وفاداری به اسناد و خاطرات گشته و گاه بر خلاف تمایل خویش، از تفسیر و تحلیل خودداری شده است.
این کتاب را نمی‌توان آیینه تمام قد زندگی آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای دانست؛ نه به این جهت که فقط یک دوره از تاریخ حیات ایشان را در بر می‌گیرد؛ از این منظر که رسیدن به حقیقت در پژوهش‌های تاریخی همواره در حد تلاش پژوهشگر باقی می‌ماند و دست کوشنده او نمی‌تواند همه مرزهای کشیده شده بر علت و معلول یک زندگی را لمس کند. به عبارت دیگر رسیدن به عین واقع، بی‌شباهت به آرزوی دست‌یابی به کیمیا نیست، اما همین میل، عامل اصلی گام نهادن به محقان در راه تتبعات تاریخی است.
پس این کتاب طرحی است از مهم‌ترین وقایع زندگی آیت‌الله خامنه‌ای، گزارشی از فراز و فرود حوادث حیات مبارزاتی ایشان و به قول اهل منطق، شرح اسم.
درج دیدگاه