«نوشتم تا بماند» سه فصل دارد و دربرگیرنده یادداشتهایی از امام جمعه وقت آبادان با ذکر جزئیاتی خواندنی از نخستین روزهای آغاز جنگ تحمیلی است. بخش نخست کتاب در 7 صفحه به زندگینامه آیتالله جمی اختصاص دارد. سپس فصل اول کتاب آغاز میشود که حجم آن حدود نیمی از کتاب است و از هفت دفتر تشکیل شده است. این هفت دفتر شامل یادداشتهایی است از رخدادهای نخستین روزهای جنگ تحمیلی که در فاصله زمانی یازدهم آبان ماه سال 1359 تا نیمههای شهریور سال 1360 نوشته شدهاند. حمله بیامان بعثیها برای تصرف شهر، مقاومت دلاورانه مردم آبادان، محرومیتها و بسیاری از اتفاقات تلخ و شیرین آن روزهای آبادان محور این یادداشتهای مستند و خواندنیاند.«یادگشتها» عنوان فصل دوم است. دوران مبارزه، جمی و بیماری، در میان بحران، پایداری تا پیروزی، بدرقه خاموش و آوای توحید نام بخشهای متنوع این فصل هستند.فصل سوم هم شامل سخنرانیهای آیتالله جمی در مناسبتها وگفتوگوهای او با افراد خاص است. خطبه نماز جمعه سال 1358، پیام نوزوزی سال1359، سخنرانی به مناسبت سالروز 13آبان، پیام به مناسبت شهادت 72 تن و 9ماه محاصره آبادان، پیام به مناسبت پیروزی و شکست حصر آبادان و… از خواندنیهای فصل سوم کتاب هستند.«نوشتم تا بماند» دارای اسناد، عکسها، نمایه و فهرست منابع و ماخذ است تا هم موثقتر باشد و هم مخاطب را با خود به تمامی به آن روزهای ملتهب ببرد.
نویسنده در خصوص این کتاب و یادداشتهای آیتالله جمی در مقدمه کتاب نوشته است:
«این یادداشتها در روزهایی فراهم آمده بود که من و امثال من آرامش و سلامت این روزها را مدیون پایمردیها و جانفشانیهایی هستیم که در آن شرایط و روزهای خطر شکل گرفت. جمی، علیرغم شرایط سنی بالا و ضعف جسمانی در روزهای پرمخاطره و آشوبزده شهر جنگی آبادان ایستاد و مقاومت کرد. او از آن ایام شهر آشوب و بودن در محاصره، از زمانهای که شب و روز بر دامان شهر گلولههای خمپاره و توپ میبارد و آسمان آن بر اثر انفجار و سوختن مخازن نفت پالایشگاه تیره و تار و ابری است، لحظه به لحظه هر آنچه را که دیده، شنیده و یا حس و لمس کرده برای تاریخ نوشته است. او از دلاورمردیها و صبر و مقاومت مردمانی سخن گفته است که حاضر نشدند به هیچ روی شهر و کاشانه خود را بدون دفاع بگذارند.
روزنوشتهای جمی از ایام محاصره آبادان، از چند جهت قابل تأمل و در نوع خود منحصر به فرد است؛
دامنه زمانی؛ که از آغازین روزهای جنگ تحمیلی تا یک سال بعد را در بر میگیرد. حساسترین مقطع زمانی و شکنندهترین موقع جنگ.
ـگستره مکانی: محل واقعه، شبهجزیره آبادان است، شهری که در میان دو رود اروندکنار و بهمنشیر قرار دارد. اشغال این شهر به لحاظ سوقالجیشی به مثابه فتح دروازه خوزستان است.
ــ به لحاظ اقتصادی؛ شبه جزیره آبادان به دلیل سرمایهگذاریهای زیربنایی و وجود تأسیسات پالایشگاه (که دردو دهه ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ بزرگترین پالایشگاه جهان محسوب میشد)، پتروشیمی، بندر و مجتمعهای تجاری و تفریحی گسترده، در اقتصاد ایران جایگاه ویژهای داشت، اشغال این خطه از سرزمین ایران میتوانست تبعات سوء بسیاری در سالیان طولانی برای ایران به همراه داشته باشد.
شرایط شکلگیری و نگارش؛ که گفته شد روزنوشتهها در چه شرایط و اوضاع و احوالی بحرانی به تحریر درآمده است.
ــ ویژگیهای راوی؛ او کسی است که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی سوابق مبارزاتی درخشانی دارد و پس از پیروزی انقلاب نماینده امام و امام جمعه شهر آبادان است. به گواه کسانی که او را میشناسند، جمی فردی است صریح، صادق و واثق.
به جهات مذکور، روزنوشتههای جمی، یکی از مستندات جنگ تحمیلی محسوب میشود، که به خوبی اوضاع و احوال مقاومت، ضیقها و محرومیتهای شهر جنگ زده و در محاصره را به تصویرمیکشد و یادآور سختیها و مرارتهای صحابی پیامبر اکرم (ص) در شعب ابیطالب در تاریخ صدر اسلام است».
درج دیدگاه