فضاهای ساخته‌شده به دست آدمیان از سرآغاز آفرینش تا امروز، و نیز فضاهای مابین آ نها، ماهیتاً تجسد جهان‌بینی، ایدئولوژی و ساحات اندیشة آنان و مبتنی بر تفسیرشان از عالم و ارکانی چون زمان، مکان، ازلیت، ابدیت و اسطوره‌هایشان است. در دنیای سنت، مفهوم فضا و ساختارها، نهادها، رفتارها، تجارب و قدرتهای سازنده‌اش به نحوی تعریف می‌شد که در راستای امر معنوی قرار می‌گرفت و نسبت مستقیم با امر اخروی پیدا می‌کرد. همة آنچه در اهرام مصر، معماری بین‌النهرین، معماری بومیان آمریکای جنوبی، معماری شرق دور و معماری ایران می‌توان دید، برآمده از همین نگاه معنوی به انسان و سرنوشت اوست. هنر و معماری در راستای امر مقدس، نه‌تنها در بناهای شاخص و غالبا حکومتی، که در جریان ساخت روزمرة مردم نیز تبلور می‌یابد و خانه‌های ساده و معمولی همة اقشار جامعه، ضمن پاسخ‌گویی به عملکردهای مادی موردنیاز، نسبت به امر معنوی نیز بی‌تفاوت نیستند. آداب‌ ورسوم، ارزشها، اسطوره‌ها، سنن، باورها و مؤلفه‌های فرهنگی هر مردمان نسبت مستقیم هستی‌شناختی با دست‌ساخته‌های آنان دارد. در دنیای صنعتی و تا به امروز نیز، این امر برقرار است و تفاوت، در معنای آن مؤلفه‌ها نهفته است. ازاین‌رو، می‌توان گفت که دست‌ساخته‌های انسان‌ها راوی سیر زندگانی آنان است. در این میان، نقش معماری در روایت حکایت زندگی انسان‌ها، ازآنجاکه بنای ساخته‌شده، خود بستر همان زندگی است، قابل ملاحظه است. معماری همواره راوی خواست‌ها، آرزوها، بلندپروازی‌ها، رنج‌ها، شکست‌ها، غم‌ها و شادی‌های مردمان در هر کجای عالم بوده است.

خانه عیسی جلالیان یک خانه از مجموعه‌ای بزرگتر می‌باشد که این خانه، بیرونی ویژه آن مجموعه محسوب می‌گردد. بدان سبب که این خانه درون یک مجموعه قرار گرفته، دارای خاصیت‌های ویژه‌ای می‌باشد و می‌تواند رفتار تعاملی خانه‌های قدیم را ذکر نماید. به همین دلیل مطالعه این خانه می‌تواند نمونه مناسبی جهت شناخت رفتار همسایگی و تعاملی خانه‌های شیراز باشد. این خانه از جهت دیگری هم می‌تواند این مهم را برآورده نماید و آن این که خانه جلالیان در زیر طاق مختاری و در واقع جزئی از یک مجموعه همسایگی است که باز هم می‌تواند نمونه خوبی برای شناخت کیفیت و کمیت رفتارهای تعاملی خانه‌های قدیمی شیراز باشد.

این خانه دارای یک خاطره‌ی فعالیتی و رفتاری است. خاطره‌ای که شاید الگوی فضایی این خانه را توصیف می‌کند. البته از این موضوع هم نباید صرف‌نظر کرد که پایه‌های فرم فضایی این خانه از رفتار اولیه امین‌التجار به عنوان مالک بنا نشأت می‌گیرد، اما سال‌های متمادی برگزاری مراسم، الگوی فضایی آن‌را شکلی خاص بخشیده ‌است. این خانه مشتی نمونه خروار است و بیانگر این مطلب است که رفتار زیستی بناها، شکل دهنده‌ی فرم فضایی و یا مکان-رفتاری فضا خواهد بود. مطالعه این خانه از این بابت ویژه و خاص است و لذا پژوهشگران و برداشت‌کنندگان این خانه تمامی تلاش خود را کردند تا خاطره‌های این خانه در اسناد برداشتی و در مطالعات نمود یابد. گرچه جای بسی تأسف است که خیابان جدیدی که امروزه درست از کنار این خانه میگذرد، بافت زندگی در این محل را به هم ریخته‌است اما هنوز هم ته‌مایه و رنگمایه‌های بنا در سکوتِ زندگی امروزی خود، نماد و نموده‌ایی را بیان می‌نماید.